علوم اسلامی چیست؟
در کتاب آشنایی با علوم اسلامی جلد1 شهید مطهری، چهار ضابطه برای علوم اسلامی بیان شده:
1- علومی که اصول و فروع دین اسلام را توضیح می‌دهند و تبیین می‌کنند؛اعم از فقه و علم فرائت و اصول فقه و (علوم متن)
اکثر علوم این دسته با آمدن اسلام بوجود آمده اند مثل فقه(استبباط احکام شرعی)، تفسیر، علم حدیث
2- علومی که مقدمه علومی هستند که اصول و فروع دین را بیان می‌کنند هم علوم اسلامی هستند؛ مثل ادبیات عرب، علم بدایه، علم رجال و(علوم مقدمی)
بعضی از علوم این دسته قبل از اسلام بودند (مثل علم منطق) و بعضی ها هم در حوزه اسلام ایجاد شدند (مثل علم رجال)
3-علومی که بر اساس نیازهای ناسانی شکل گرفتند؛ علومی که جامعه اسلامی به آنها نیاز دارد و آموختنش واجب کفایی است(هر علمی که یکی از حوائج جامعه اسلامی را برطرف کند)؛ یعنی آموختن این علوم به عومم آن جامعه واجب شده و اگر عده ای این علم را فرا بگیرند، این تکلف از عموم برداشته میشود؛ مثل علوم پزشکی و مهندسی و.
4- علومی که در حوزه جغرافیای فرهنگی اسلام ایجاد شده (مثل علم عروض و علم قافیه)و رشد کرده هم علوم اسلامی هستند مثل نجوم ک البنه نجوم دو نوع هست نجوم احکامی و نجوم ریاضی
علم عروض: ضوابط و قوائدی که از دلِ خودِ اشعارِ عرب بیرون آمده
نکته: نجوم احکامی و علم سحر و علوم غربیه و.علومی هستند که علوم اسلامی محسوب می شوند اما تعلیم و تعلمش برای عموم حرام است اما برای افراد واجد شرایط مشکی نیست.
واجب عینی: امری واجب که به تک تک مکلفین میخورد و باید همه مکلفین آن را انجام دهند و به عهده همه مکلفین هست و انجام عده ای، تکلیف را از بقیه بر نمی دارند مثل نماز و روزه و حج و.
واجب کفایی: امری واجب که به تک تک افراد مکلف می خورد و اگر عده ای آن تکلیف را انجام دهند، تکلیف برای بقیه برداشته می شود.
مقدمه تَهَیُّوئی: مقدمه ای هست که ممکن هست الان بکار نیاد اما بدستش می آوریم و در موقعیت مناسب از آن استفاده می کنیم؛ مثل نظامیها و سلاح های جنگی که الان ممکن هست مورد نیاز نباشد اما آماده می کنیم و در شرایط و موقعیت مورد نیاز استفاده می کنیم.
شرق و غرب فرهنگی: یعنی که اندیشمندان و کارگزاران آن جامعه از لحاظ فکری و ادنیشه ای چگونه هستند.
غرب فرهنگی: بر اساسِ اومانیسم(انسان خدایی-محوری) و سکولارسیم(جدایی دین از همه عرصه های اجتماعی بشر)
منطق درسی:
قبل از انقلاب: الکبری فی المنطق
بعد از انقلاب: منطق شهید مطهری
الان ها: کتاب منطق1 محمود منتظری مقدم